آناتومي ستون فقرات و سيستم عصبي محيطي

نخاع

طناب نخاعي امتدادي از سيستم عصبي مركزي (‏CNS‏) است كه شامل مغز و نخاع مي باشد. طناب نخاعي در پايين ساقه ‏مغز، در منطقه اي به نام بصل النخاع آغاز مي شود، و در كمر به تدريج باريك مي شود و مخروط انتهايي (‏Conus ‎medullaris‏) را ايجاد كرده و در آن نقطه به پايان ميرسد. ‏

از لحاظ كالبد شناسي، طناب نخاعي از راس بالاترين استخوان گردن يا به عبارتي اولين مهره ي گردن به نام مهره ‏C1‎، امتداد ‏يافته و تقريبا تا سطح بالاترين مهره كمري به نام مهره ي ‏L1‎‏ مي رسد. مهره ي ‏L1‎‏ بالاترين استخوان كمر بوده و درست در ‏زير قفسه سينه قرار دارد. طول طناب نخاعي حدود ۱۸ اينچ (۴۵ سانتي متر) است و شكل نسبتا استوانه اي دارد. بخش هاي ‏سرويكال (گردني) و لومبار (كمري) دو منطقه برجسته طناب نخاعي را ايجاد كرده اند. يك بافت همبند به نام فيلوم ترمينال ‏يا رشته ي انتهايي از را مخروط انتهايي شروع شده و تا لگن ادامه مي يابد.

در انتهاي طناب نخاعي (يعني مخروط انتهايي)، ناحيه “دم اسب” قرار دارد؛ اين ناحيه مجموعه اي از عصب هايي است كه ‏نامش از كلمه لاتين “‏cauda equina‎‏”، به معناي دم اسب برگرفته شده است (آناتوميست ها يا كالبد شناسان اوليه فكر ‏مي كردند كه مجموعه ي اين اعصاب شبيه دم اسب است).‏

مايع مغزي نخاعي (‏CSF) طناب نخاعي را احاطه مي كند، كه آن هم توسط سه لايه محافظ به نام مننژ يا پرده هاي مغزي ‏‏(سخت شامه، عنكبوتيه و نرم شامه) محافظت مي شود

همي فاسيال اسپاسم

اين بيماري خيلي شايع نيست ولي نادر هم نيست . اين بيماران دچار انقباضات غير ارادي و مكرر نصف صورت خود هستند. اين بيماري تيك نيست و بيمار نمي تواند اگر بخواهد دقايقي كاملا آنها را كنترل نمايد.

تفاوت همي فاسيال اسپاسم با تيك

در تيك ما نمي گوييم حركات غيرارادي هستند بلكه شخص بنا به عادت يا استرس يك حركتي را بسيار تكرار ميكند بطوريكه به شكل يك عادت ناخواسته هم در مي آيد.
اگر به فرد دچار تيك بگوييم اين حركت را تكرار نكن ميتواند دقايق يا حتي ساعاتي آنها را تكرار نكند اما در همي اسپاسم اين امر مقدور نيست.
حتي در موارد پيشرفته و نسبتا شديد در خواب هم تكرار ميشود و شما ميتوانيد با مشاهده اين انقباضات در صورت بيمار در زمان خواب عميق آن را از تيك متمايز كنيد.

عملكرد همي فاسيال اسپاسم

اين بيماري اغلب از يك قسمت صورت شروع ميشود كه بيشتر از ناحيه يك چشم است.
بيمار در طرف مبتلا پلك بيشتري ميزند و اگر دقت كنيد چشم مبتلا به اندازه طرف سالم باز نميشود (مثل اينكه فرد چشمك ميزند). به اشتباه ممكن است بگويند افتادگي پلك دارد ولي اگر دقت شود ميبينيد كه پلك شل و افتاده نيست بلكه منقبض و جمع شده است و موقع انقباض با دست هم باز نمي شود. سپس انقباضات به اطراف دهان هم كشيده شده و صورت هم در آنطرف جمع و منقبض ميشود و به اصطلاح صورت كج ميشود.
در روزهاي اول ابتلا ممكن است گاهي خود به خود برطرف شود ولي معمولا روز به روز بيشتر مي شود . انتشار اين انقباضات گاهي به گردن و اطراف گوش و حتي پوست پيشاني و جلو سر هم در همان طرف منتشر ميگردد.
برخلاف فلج نيمه صورت يا بلز در اين حالت خطر مهمي متوجه شخص نيست بلكه از جهت زيبايي و ناخوشايندي چهره اهميت دارد.
اين بيماري درد يا بي حسي در صورت ندارد. علائم ديگر مانند دوبيني و تهوع و مشكل بلع همراه ندارد. اختلال واضحي در تكلم ايجاد نمي شود.
علت اين بيماري وجود يك شريان در كنار عصب صورتي و وارد شدن فشار ناشي از ضربانات اين شريان بر عصب است. اين تماس اغلب در داخل مغز و محل خروج عصب از ساقه مغز است.

غده صنوبري

غده صنوبري يا پينه آل (Pineal gland)‏ در عمق مغز قرار دارد. كاركرد دقيق آن هنوز مشخص نيست، البته اين غده هورموني به نام ملاتونين را ترشح مي‌كند كه با چرخه روزانه خواب و بيداري مرتبط مي‌باشد و احتمالا يك نقش مخالف با هورمون محرك بيضه‌ها و تخمدان‌ها نيز دارد.

در زير نيمكره‌هاي مخ و در بين دو برجستگي جلويي از برجستگي‌هاي چهارگانه مغز مياني، غده كوچكي قرار دارد كه به علت شباهت به صنوبر، غده صنوبري يا پينه‌آل ناميده مي‌شود.
اين غده يك ساختمان خاكستري رنگ متمايل به قرمز كوچكي به اندازه يك نخود است كه درست در جلوي مخچه جاي دارد.
در نوزاد انسان، غده پينه‌آل نسبتا بزرگ است، ولي قبل از بلوغ به مقدار زيادي تحليل مي‌رود.
غده پينه آل هورموني به نام ملاتونين را ترشح مي كند كه تنظيم كننده ساعت داخلي ( بيولوژيك) بدن است. ميزان ترشح هورمون ملاتونين در تاريكي افزايش مي يابد.
لذا هنگام شب ميزان ملاتونين خون در بالاترين سطح خود قرار دارد كه در طي روز به تدريج از مقدار آن كاسته مي شود.
نور وارد شونده به چشم ها نه تنها به ديد ما كمك مي كند، بلكه ساعت داخلي بدن را از طريق غدد صنوبري و هيپوفيز به فعاليت وا مي دارد.
اين غده تنظيم كننده آغاز بلوغ بوده، انسان را به خواب وامي دارد و بر حالات خلقي فرد تاثير مي گذارد.
از كارهاي شناخته شده غده پينه‌آل در انسان، اثر آن در به تأخير انداختن بلوغ و افزايش ترشح آلدوسترون از بخش قشري غده فوق‌كليوي است.
غده پينه‌آل را يكي از ساعت‌هاي زيستي بدن نيز مي‌دانند كه در تنظيم پديده‌هاي تناوبي شركت دارد.
غده پينه آل نقش مهم تنظيمي در عملكرد جنسي و توليد مثلي ايفا مي كند

آنوريسم يا كلاف مغزي

آنوريسم مغزي (كلاف عروقي مغز) عبارت است از ايجاد يك برآمدگي بادكنك مانند در ديواره يكي از شريان‌هاي مغز. گاهي اوقات آنوريسم، رشد كرده و پس از وارد كردن فشار بر ساختارهاي مجاور خود، در نهايت پاره مي‌شود. نشت يا پارگي عروق مبتلا به آنوريسم باعث علائم و عوارض مختلفي، از سردرد شديد  گرفته تا سكته مغزي يا مرگ، مي‌شود.
در اكثر موارد، آنوريسم به طور اتفاقي و طي اسكني كه براي مشكل ديگري انجام مي‌گيرد، تشخيص داده مي‌شود. نوع و شدت خطرات ناشي از پارگي آنوريسم به محل و اندازه آن بستگي دارد. گزينه‌هاي درماني موجود براي اين عارضه عبارتند از تحت نظر قرار گرفتن توسط پزشك، جراحي‌هاي بسته و كليپينگ (بستن آنوريسم با قرار دادن كليپس در گردن آن)، عمل كوييلينگ، يا عمل با‌ي پس.

آنوريسم مغزي چيست؟

دايره ويليس محل پيوند چهار شريان مغز است كه دو عدد آن‌ها شريان‌هاي كاروتيد و دو عدد ديگر شريان‌هاي مهره‌اي هستند، كه مواد مغذي مغز (خصوصاً اكسيژن و گلوكز) را تأمين مي‌كنند. اين حلقه از شريان‌ها زير مغز قرار گرفته و شريان‌هاي كوچكتري از آن‌ به سراسر مغز منشعب مي‌شوند. گاهي اوقات در محل برخورد اين شريان‌ها نقاط ضعيفي ايجاد مي‌شود. در برخي موارد در اين نقاط ضعيف برآمدگي‌هايي پر از خون به وجود مي‌آيد كه در نهايت به كيسه‌هايي در رگ‌هاي خوني به نام آنوريسم تبديل مي‌شوند. با پاره شدن يا نشت كردن اين نواحي كيسه مانند، خونِ خارج شده وارد بافت‌هاي مجاور مي‌شود.

جراحي تومورهاي نخاع

تومورهاي نخاعي توده‌هايي هستند كه روي استخوان‌ها و رباط‌هاي ستون فقرات، نخاع يا ريشه‌هاي عصبي رشد مي‌كنند. اين تومورها مي‌توانند غيرسرطاني (خوش‌خيم) يا سرطاني (بدخيم) باشند. البته، به ندرت پيش مي‌آيد كه منشأ تومورهاي بدخيم در خود ستون فقرات باشد. اينگونه تومورها معمولاً از ساير بخش‌هاي بدن به ستون فقرات گسترش مي‌يابند. تمامي انواع تومورها يا توده‌هاي نخاعي مي‌توانند منجر به درد، مشكلات عصبي و گاهي اوقات فلج شوند. به علاوه، يك تومور نخاعي، چه سرطاني باشد چه نباشد، مي‌تواند جان بيمار را تهديد كرده و باعث معلوليت دائمي شود، بنابراين در چنين مواردي مراجعه فوري به پزشك جهت درمان عارضه ضروري است.