آناتومي ستون فقرات و سيستم عصبي محيطي
نخاع
طناب نخاعي امتدادي از سيستم عصبي مركزي (CNS) است كه شامل مغز و نخاع مي باشد. طناب نخاعي در پايين ساقه مغز، در منطقه اي به نام بصل النخاع آغاز مي شود، و در كمر به تدريج باريك مي شود و مخروط انتهايي (Conus medullaris) را ايجاد كرده و در آن نقطه به پايان ميرسد.
از لحاظ كالبد شناسي، طناب نخاعي از راس بالاترين استخوان گردن يا به عبارتي اولين مهره ي گردن به نام مهره C1، امتداد يافته و تقريبا تا سطح بالاترين مهره كمري به نام مهره ي L1 مي رسد. مهره ي L1 بالاترين استخوان كمر بوده و درست در زير قفسه سينه قرار دارد. طول طناب نخاعي حدود ۱۸ اينچ (۴۵ سانتي متر) است و شكل نسبتا استوانه اي دارد. بخش هاي سرويكال (گردني) و لومبار (كمري) دو منطقه برجسته طناب نخاعي را ايجاد كرده اند. يك بافت همبند به نام فيلوم ترمينال يا رشته ي انتهايي از را مخروط انتهايي شروع شده و تا لگن ادامه مي يابد.
در انتهاي طناب نخاعي (يعني مخروط انتهايي)، ناحيه “دم اسب” قرار دارد؛ اين ناحيه مجموعه اي از عصب هايي است كه نامش از كلمه لاتين “cauda equina”، به معناي دم اسب برگرفته شده است (آناتوميست ها يا كالبد شناسان اوليه فكر مي كردند كه مجموعه ي اين اعصاب شبيه دم اسب است).
مايع مغزي نخاعي (CSF) طناب نخاعي را احاطه مي كند، كه آن هم توسط سه لايه محافظ به نام مننژ يا پرده هاي مغزي (سخت شامه، عنكبوتيه و نرم شامه) محافظت مي شود
آناتومي ستون فقرات و سيستم عصبي محيطي
نخاع
طناب نخاعي امتدادي از سيستم عصبي مركزي (CNS) است كه شامل مغز و نخاع مي باشد. طناب نخاعي در پايين ساقه مغز، در منطقه اي به نام بصل النخاع آغاز مي شود، و در كمر به تدريج باريك مي شود و مخروط انتهايي (Conus medullaris) را ايجاد كرده و در آن نقطه به پايان ميرسد.
از لحاظ كالبد شناسي، طناب نخاعي از راس بالاترين استخوان گردن يا به عبارتي اولين مهره ي گردن به نام مهره C1، امتداد يافته و تقريبا تا سطح بالاترين مهره كمري به نام مهره ي L1 مي رسد. مهره ي L1 بالاترين استخوان كمر بوده و درست در زير قفسه سينه قرار دارد. طول طناب نخاعي حدود ۱۸ اينچ (۴۵ سانتي متر) است و شكل نسبتا استوانه اي دارد. بخش هاي سرويكال (گردني) و لومبار (كمري) دو منطقه برجسته طناب نخاعي را ايجاد كرده اند. يك بافت همبند به نام فيلوم ترمينال يا رشته ي انتهايي از را مخروط انتهايي شروع شده و تا لگن ادامه مي يابد.
در انتهاي طناب نخاعي (يعني مخروط انتهايي)، ناحيه “دم اسب” قرار دارد؛ اين ناحيه مجموعه اي از عصب هايي است كه نامش از كلمه لاتين “cauda equina”، به معناي دم اسب برگرفته شده است (آناتوميست ها يا كالبد شناسان اوليه فكر مي كردند كه مجموعه ي اين اعصاب شبيه دم اسب است).
مايع مغزي نخاعي (CSF) طناب نخاعي را احاطه مي كند، كه آن هم توسط سه لايه محافظ به نام مننژ يا پرده هاي مغزي (سخت شامه، عنكبوتيه و نرم شامه) محافظت مي شود
مهره هاي ستون فقرات
نخاع در داخل ستون فقرات، كه از ۳۳ استخوان به نام مهره ساخته شده است، قرار دارد. پنج مهره به هم متصل شده و استخوان ساكروم يا خاجي (بخشي از لگن) را تشكيل مي دهند، و چهار مهره كوچك به هم متصل شده و استخوان دنبالچه را به وجود مي آورند. ستون فقرات (بدون در نظر گرفتن دنبالچه) به چهار بخش تقسيم شده است:
◾ مهره هاي گردني يا سرويكال (از ۷ مهره تشكيل شده اند كه در گردن قرار دارند)
◾ مهره هاي سينه اي يا توراسيك (از ۱۲ مهره تشكيل شده اند كه در پشت قرار دارند و متصل به قفسه سينه مي باشند)
◾ مهره هاي كمري يا لومبار (از ۵ مهره تشكيل شده اند كه در كمر قرار گرفته اند)
◾ مهره هاي دنبالچه اي يا كوكسيژيال (از ۵ مهره تشكيل شده اند كه در لگن قرار گرفته اند)
ديسك هاي ستون فقرات
بين جسم هاي مهره اي، ديسك هايي قرار دارند كه به عنوان ساختار حمايتي براي ستون فقرات عمل مي كنند. در واقع مهره ها، به وسيله ديسك هاي بين مهره اي از يكديگر جدا مي شوند و فقط بين مهره هاي C1 و C2 ديسك وجود ندارد. اين ديسك هاي بيضي شكل يك لايه پوشاننده خارجي سخت به نام آنولوس يا حلقه دارند كه بخش نرم تري به نام هسته ي مركزي (يا هسته پولپي) را احاطه كرده اند. اين ديسك ها به عنوان كمك فنر براي استخوان هاي ستون فقرات عمل كرده و ضربات وارده به ستون فقرات را خنثي مي‌كنند. رباط هاي متصل به مهره ها نيز نقش ساختارهاي حمايت كننده را دارند.
عصب هاي ستون فقرات
۳۱ جفت عصب و ريشه ي نخاعي از نخاع منشعب مي شوند. هشت جفت عصب گردني (به نام C1 – C8) در هر سطح مهره اي، از طناب نخاعي در ناحيه گردن خارج مي شوند. در هر جفت، يكي از عصب ها از سمت راست خارج مي شود، و ديگري از سمت چپ. اولين ريشه عصبي گردن بالاتر از مهره C1 خارج مي شود. دومين ريشه عصبي گردن بين مهره هاي C1 – C2 خارج مي شود، و ريشه هاي باقي مانده با همين ترتيب از مهره هاي تحتاني خارج مي شوند. ريشه عصبي مهره C8 بين مهره هاي C7 و T1 (مهره ي توراسيك يا سينه اي) خارج مي شود.
۱۲ جفت عصب توراسيك ( T1- T12 ) وجود دارد. ريشه عصبي T1 بين مهره هاي T1 و T2 خارج مي شود. پنج جفت عصب كمري (L1 -L5) وجود دارد. ريشه عصبي L1 بين مهره هاي L1 و L2 خارج مي شود. پنج جفت عصب خاجي يا ساكرال (S1 – S5) وجود دارد. ريشه عصبي S1 بين مهره هاي S1 و S2 خارج مي شود. يك جفت عصب كوكسيژيال يا دنبالچه اي (Co1) در ناحيه دنبالچه به هم مي رسند.
از طريق دستگاه عصبي محيطي (PNS)، ايمپالس هاي عصبي در طول طناب نخاعي، به سوي مغز يا از سوي مغز به يك محل خاص در بدن حركت مي كنند. PNS سيستم پيچيده اي از عصب هاست كه از ريشه هاي عصبي نخاعي منشعب مي شود. اين اعصاب خارج از كانال نخاعي به سمت اندام هاي فوقاني (بازوها، دست ها و انگشتان)، عضلات تنه، اندام هاي تحتاني (ساق پاها، پاها و انگشتان پا) و ارگان هاي بدن حركت مي كنند.
هر گونه وقفه و اختلالي در عملكرد طناب نخاعي، به دليل بيماري يا آسيب ديدگي در يك سطح خاص، ممكن است به از بين رفتن حس و عملكرد حركتي، پايين تر از آن سطح، منجر شود. بسته به شدت بيماري يا آسيب ديدگي، از بين رفتن عملكرد ممكن است دائمي باشد.