غده صنوبري
غده صنوبري يا پينه آل (Pineal gland) در عمق مغز قرار دارد. كاركرد دقيق آن هنوز مشخص نيست، البته اين غده هورموني به نام ملاتونين را ترشح مي‌كند كه با چرخه روزانه خواب و بيداري مرتبط مي‌باشد و احتمالا يك نقش مخالف با هورمون محرك بيضه‌ها و تخمدان‌ها نيز دارد.
در زير نيمكره‌هاي مخ و در بين دو برجستگي جلويي از برجستگي‌هاي چهارگانه مغز مياني، غده كوچكي قرار دارد كه به علت شباهت به صنوبر، غده صنوبري يا پينه‌آل ناميده مي‌شود.
اين غده يك ساختمان خاكستري رنگ متمايل به قرمز كوچكي به اندازه يك نخود است كه درست در جلوي مخچه جاي دارد.
در نوزاد انسان، غده پينه‌آل نسبتا بزرگ است، ولي قبل از بلوغ به مقدار زيادي تحليل مي‌رود.
غده پينه آل هورموني به نام ملاتونين را ترشح مي كند كه تنظيم كننده ساعت داخلي ( بيولوژيك) بدن است. ميزان ترشح هورمون ملاتونين در تاريكي افزايش مي يابد.
لذا هنگام شب ميزان ملاتونين خون در بالاترين سطح خود قرار دارد كه در طي روز به تدريج از مقدار آن كاسته مي شود.
نور وارد شونده به چشم ها نه تنها به ديد ما كمك مي كند، بلكه ساعت داخلي بدن را از طريق غدد صنوبري و هيپوفيز به فعاليت وا مي دارد.
اين غده تنظيم كننده آغاز بلوغ بوده، انسان را به خواب وامي دارد و بر حالات خلقي فرد تاثير مي گذارد.
از كارهاي شناخته شده غده پينه‌آل در انسان، اثر آن در به تأخير انداختن بلوغ و افزايش ترشح آلدوسترون از بخش قشري غده فوق‌كليوي است.
غده پينه‌آل را يكي از ساعت‌هاي زيستي بدن نيز مي‌دانند كه در تنظيم پديده‌هاي تناوبي شركت دارد.
غده پينه آل نقش مهم تنظيمي در عملكرد جنسي و توليد مثلي ايفا مي كند
غده صنوبري
غده صنوبري يا پينه آل (Pineal gland) در عمق مغز قرار دارد. كاركرد دقيق آن هنوز مشخص نيست، البته اين غده هورموني به نام ملاتونين را ترشح مي‌كند كه با چرخه روزانه خواب و بيداري مرتبط مي‌باشد و احتمالا يك نقش مخالف با هورمون محرك بيضه‌ها و تخمدان‌ها نيز دارد.
در زير نيمكره‌هاي مخ و در بين دو برجستگي جلويي از برجستگي‌هاي چهارگانه مغز مياني، غده كوچكي قرار دارد كه به علت شباهت به صنوبر، غده صنوبري يا پينه‌آل ناميده مي‌شود.
اين غده يك ساختمان خاكستري رنگ متمايل به قرمز كوچكي به اندازه يك نخود است كه درست در جلوي مخچه جاي دارد.
در نوزاد انسان، غده پينه‌آل نسبتا بزرگ است، ولي قبل از بلوغ به مقدار زيادي تحليل مي‌رود.
غده پينه آل هورموني به نام ملاتونين را ترشح مي كند كه تنظيم كننده ساعت داخلي ( بيولوژيك) بدن است. ميزان ترشح هورمون ملاتونين در تاريكي افزايش مي يابد.
لذا هنگام شب ميزان ملاتونين خون در بالاترين سطح خود قرار دارد كه در طي روز به تدريج از مقدار آن كاسته مي شود.
نور وارد شونده به چشم ها نه تنها به ديد ما كمك مي كند، بلكه ساعت داخلي بدن را از طريق غدد صنوبري و هيپوفيز به فعاليت وا مي دارد.
اين غده تنظيم كننده آغاز بلوغ بوده، انسان را به خواب وامي دارد و بر حالات خلقي فرد تاثير مي گذارد.
از كارهاي شناخته شده غده پينه‌آل در انسان، اثر آن در به تأخير انداختن بلوغ و افزايش ترشح آلدوسترون از بخش قشري غده فوق‌كليوي است.
غده پينه‌آل را يكي از ساعت‌هاي زيستي بدن نيز مي‌دانند كه در تنظيم پديده‌هاي تناوبي شركت دارد.
غده پينه آل نقش مهم تنظيمي در عملكرد جنسي و توليد مثلي ايفا مي كند
وظايف غده پينه آل
– تقويت اعمال جنسي
– كاهش عفونت
– بهبود خواب
– بهبود خلق و خو
– افزايش طول عمر
غده پينه آل و توليدمثل
بسياري از فيزيولوژيست ها معتقدند كه اين غده يك بازمانده ي غير فعال است، اما عدده ي ديگر سال ها مدعي بودند كه غده ي پينه آل وظايف مهمي در كنترل فعاليت هاي جنسي و توليد مثل دارد.
اما امروزه پس از سال ها بحث به نظر مي رسد كه طرفداران نظريه عملكرد جنسي برنده هستند و غده پينه آل نقش مهم تنظيمي در عملكرد جنسي و توليد مثلي ايفا مي كند.
تحقيقات نشان داه است اگر در حيوانات پست تري كه جواني خود را در فصول معيني از سال مي گذرانند، غده ي پينه آل برداشته شود، يا مدارهاي عصبي غده ي پينه آل آنها حذف گردد، دوره هاي طبيعي باروري فصلي از بين مي رود.
باروري فصلي در اين گونه حيوانات از آن جهت مهم است كه به آنها اجازه مي دهد در زماني از سال كه احتمال زنده ماندن بچه ها بيشتر است، يعني بهار يا اوايل تابستان بچه بزايند. مكانيسم اين اثر كاملاً روشن نيست، ولي به نظر مي رسد كه چنين باشد :
۱- غده پينه آل به وسيله ي مقدار نور يا "الگوي زماني" نوري كه هر روز به چشم ها مي رسد كنترل مي شود، مثلا در همستر (نوعي موش بزرگ)، تاريكي بيش از ۱۳ ساعت در روز، غده ي پينه آل را فعال مي كند و تاريكي كوتاه تر از آن نمي تواند غده را فعال نمايد. به طوري كه نوعي تعادل حياتي بين فعال شدن و نشدن وجود دارد.
مسير عصبي دخيل در اين اثر چنين است : پيام هاي نور از چشم ها به هسته سوپرا كياسماتيك در هيپوتالاموس مي روند و از آنجا به غده ي پينه آل رفته و آن را وادار به ترشح مي كنند.
۲- غده پينه آل ملاتونين و چند ماده ي مشابه ديگر را ترشح مي نمايد. دانشمندان معتقدند كه ملاتونين يا يكي از مواد ديگر، از طريق خون يا مايع بطن سوم به غده هيپوفيز پيشين مي رود و ترشح هورمون گنادوتروپيك (هورمون تحريك كننده غدد تناسلي) را كاهش مي دهد.
لذا در برخي از گونه هاي حيواني، ترشح هورمون گنادوتروپيك در حضور ترشح غده پينه آل سركوب مي شود و غدد تناسلي (گنادها) مهار مي گردند و حتي تا حدي پسرفت مي كنند. تصور مي شود اين همان چيزي است كه در اوايل زمستان، يعني زمان افزايش تاريكي رخ مي دهد.
اما ترشح هورمون هاي گنادوتروپيك پس از حدود چهار ماه عدم فعاليت، از سر گرفته مي شود و با غلبه بر اثر مهاري غده پينه آل، گنادها را يك بار ديگر فعال مي سازد و آماده فعاليت كامل طي بهار مي كند.
اما اينكه آيا غده ي پينه آل در انسان هم عملكرد مشابهي در زمينه كنترل توليدمثل دارد يا نه، معلوم نيست.
برخي از تومورهايي كه گاهي در ناحيه پينه آل ايجاد مي شوند، مقدار زيادي از هورمون هاي پينه آل را ترشح مي كنند، در حالي كه ساير تومورها مربوط به بافت هاي اطراف هستند و با فشار بر غده ي پينه آل باعث تخريب آن مي شوند.
هر دو نوع تومور اغلب با عملكرد خطير هيپوگناديسم (كاهش توليد هورمون هاي جنسي توسط غدد تناسلي) يا هايپرگناديسم همراهند. لذا شايد غده پينه آل حداقل تا حدودي در كنترل رانش جنسي و توليدمثل در انسان ها دخيل باشد.
نقش غده پينه آل در جانوران
اين غده، در مهره‌داران خونسرد، چشم سوم نيز خوانده مي‌شود. هورمون غده پينه‌آل به نام ملاتونين در بعضي از مهره‌داران خونسرد باعث روشن شدن رنگ پوست مي‌شود.
اثر اين هورمون، عكس هورمون ملانوسيت‌ها است و اين دو هورمون در تيره و روشن كردن رنگ پوست اين جانوران شركت دارند.