ديسك كمر چيست؟
ستون فقرات از استخوان‌هايي كه مهره ناميده مي‌شود تشكيل شده است كه نخاع و ريشه‌هاي عصب را در بر گرفته و از آنها محافظت مي‌كند. مهره‌ها به وسيله ديسك‌هاي بين مهره‌اي از هم جدا شده‌اند. ديسك بين مهره‌اي مانند بالشت كه ضربه را جذب مي‌كند عمل كرده و باعث افزايش انعطاف پذيري ستون فقرات مي‌شود. اين ديسك‌ها از ژل‌هاي نرم (نوكلئوس پولپوزوس) كه با حلقه سخت‌تري از غصروف فيبروزي (آنولوس فيبروز) احاطه شده‌اند تشكيل شده است.
فتق ديسك زماني اتفاق مي افتد كه نوكلئوس پولپوزيس كه نرم است برآمدگي پيدا كرده و به كانال نخاع نفوذ مي‌كند. اين برآمدگي معمولاً به عنوان ديسك برآمده يا ديسك پاره شده شناخته مي‌شود و عارضه‌اي است كه مي‌تواند ريشه عصب را فشرده ساخته و به آن آسيب برساند.
بيشتر ديسك‌هاي كمر بين چهارمين و پنجمين مهره كمري يا بين مهره پنجم كمر و استخوان خاجي اتفاق مي افتد. فتق ديسك گردن غالباً بين مهره پنجم و مهره ششم گردن يا بين مهره ششم و هفتم مهره‌هاي گردن به وجود مي‌آيد.
مشكلات ديسك كمر چگونه و به چه علتي بروز مي‌كنند؟
در سنين بزرگسالي ديسك بين مهره‌ها در فرايندي كه به آن ديژنراسيون ديسك گفته مي‌شود رو به زوال مي‌رود و باعث باريك شدن فضاي بين مهره‌ها شده و احتمال فتق ديسك افزايش مي‌يابد. برخي از عواملي كه باعث به وجود آمدن فتق ديسك مي‌شوند عبارتند از:
- آسيب ديدگي كمر يا گردن
- كشيدگي
- بلند كردن اشيا به طرز غلط
- چاقي و اضافه وزن
- استعمال دخانيات
ديسك كمر چيست؟
ستون فقرات از استخوان‌هايي كه مهره ناميده مي‌شود تشكيل شده است كه نخاع و ريشه‌هاي عصب را در بر گرفته و از آنها محافظت مي‌كند. مهره‌ها به وسيله ديسك‌هاي بين مهره‌اي از هم جدا شده‌اند. ديسك بين مهره‌اي مانند بالشت كه ضربه را جذب مي‌كند عمل كرده و باعث افزايش انعطاف پذيري ستون فقرات مي‌شود. اين ديسك‌ها از ژل‌هاي نرم (نوكلئوس پولپوزوس) كه با حلقه سخت‌تري از غصروف فيبروزي (آنولوس فيبروز) احاطه شده‌اند تشكيل شده است.
فتق ديسك زماني اتفاق مي افتد كه نوكلئوس پولپوزيس كه نرم است برآمدگي پيدا كرده و به كانال نخاع نفوذ مي‌كند. اين برآمدگي معمولاً به عنوان ديسك برآمده يا ديسك پاره شده شناخته مي‌شود و عارضه‌اي است كه مي‌تواند ريشه عصب را فشرده ساخته و به آن آسيب برساند.
بيشتر ديسك‌هاي كمر بين چهارمين و پنجمين مهره كمري يا بين مهره پنجم كمر و استخوان خاجي اتفاق مي افتد. فتق ديسك گردن غالباً بين مهره پنجم و مهره ششم گردن يا بين مهره ششم و هفتم مهره‌هاي گردن به وجود مي‌آيد.
مشكلات ديسك كمر چگونه و به چه علتي بروز مي‌كنند؟
در سنين بزرگسالي ديسك بين مهره‌ها در فرايندي كه به آن ديژنراسيون ديسك گفته مي‌شود رو به زوال مي‌رود و باعث باريك شدن فضاي بين مهره‌ها شده و احتمال فتق ديسك افزايش مي‌يابد. برخي از عواملي كه باعث به وجود آمدن فتق ديسك مي‌شوند عبارتند از:
- آسيب ديدگي كمر يا گردن
- كشيدگي
- بلند كردن اشيا به طرز غلط
- چاقي و اضافه وزن
- استعمال دخانيات
ديسك كمر خفيف
ديسك كمر خفيف با پارگي آنولار آغاز مي‌شود. در اين مرحله ديسك كمر سالم است و فقط يك ترك جزئي در لايه بيروني سخت وجود دارد. هنگامي‌كه ديسك كمر شديدتر مي‌شود فرد به مرحله پرولاپس ديسك واردشده است: در اين حالت هسته پالپوس كه ديسك بين مهره‌اي است و از مواد ژل‌مانند تشكيل شده است از موقعيت طبيعي خود خارج مي‌شود، اما هنوز به لايه بيروني متصل است. در اين شرايط فيزيوتراپي ستون فقرات به كنترل درد ديسك‌هاي كمر خفيف كمك مي‌كند. داروهاي ضدالتهاب (NSAIDS) مانند آسپيرين، ايبوپروفن يا ناپروكسن مي‌توانند براي كنترل درد ديسك كمر خفيف استفاده شوند.
ديسك كمر شديد
بيرون‌زدگي ديسك مرحله اول ديسك كمر شديد است: در اين مرحله هسته نرم در لايه بيروني سخت، كه پوششي قوي است كه قسمت خارج از ديسك بين مهره را تشكيل مي‌دهد و از مواد نرم كه در مركز ديسك وجود دارد محافظت مي‌كند، شكسته است. هنگامي‌كه ديسك كمر شديدتر مي‌شود، مرحله جداسازي ديسك شروع مي‌شود، در اين مرحله مواد داخلي ديسك بين مهره‌اي (هسته پالپوس) از طريق يك پارگي در ديواره بيروني ديسك نشت مي‌كنند و از ديسك جدا مي‌شوند. در بيماراني از درد ناشي از بيماري ديسك كمر شديد رنج مي‌برند، عمل جراحي لازم است.
علائم
شدت ناراحتي ممكن است خفيف، شديد و ناتوان‌كننده باشد. معمولاً علائم ناشي از فتق ديسك كمر با فرايند بيرون زدگي ريشه‌هاي عصب از سطح ستون فقرات در يك طرف بدن ديده مي‌شوند.
آسيب ديدگي ريشه عصب (راديكولوپاتي) باعث ايجاد درد، بيحسي و ضعف در نواحي كه مقصد عصب‌ها است مي‌شود.
علائم فتق ديسك عبارتند از:
- درد در قسمت تحتاني كمر
- كشيدگي درد از باسن به سمت ساق پا (كه به ان سياتيك گفته مي‌شود زير درد در عصب سياتيك به سمت پايين جابجا مي‌شود)
- مور مور شدن و بيحسي باسن يا ساق پا (پارستزيا)
- ضعف در يك يا هر دو پا
- از دست دادن كنترل روده و مثانه