بيماري ديسك گردن
گردن شما بخشي از يك ستون بلند انعطاف پذير است كه به عنوان ستون فقرات و يا “تيره¬ي پشت” شناخته مي شود و در بخش وسيعي از بدن شما گسترش يافته است. ستون فقرات سرويكال (ناحيه گردن) متشكل از هفت استخوان (مهره هاي C1 -C7) مي باشد كه توسط ديسك بين مهره اي از هم جدا شده اند. اين ديسك ها باعث حركت آزادانه ستون فقرات شده و در طول انجام فعاليت هاي حركتي به عنوان يك كمك فنر عمل مي كند.
به قسمت پشتي هر جسم مهره اي يك قوس استخواني متصل شده كه يك فضاي طولي توخالي و پيوسته را ايجاد مي كند كه اين فضا در تمام قسمت طول پشت ما گسترده شده است. اين فضا، كه به آن كانال نخاعي گويند، منطقه اي است كه طناب نخاعي و ريشه هاي عصبي از درون آن عبور مي كنند. طناب نخاعي در مايع مغزي نخاعي (CSF) غوطه ور است و توسط سه لايه محافظ به نام مننژ (سخت شامه، عنكبوتيه و نرم شامه) احاطه شده است.
در هر سطح مهره اي يك جفت عصب نخاعي از طريق منافذ كوچكي به نام فورامن ها منشعب مي شود (يك عصب به چپ و يك عصب به راست). اين اعصاب در خدمت عضلات، پوست و بافت هاي بدن هستند و در نتيجه، تامين كننده ي حس و حركت براي تمام قسمت هاي بدن مي باشند. طناب نخاعي حساس و اعصاب ظريف توسط ماهيچه هاي قوي و رباط هاي متصل به مهره ها نيز پشتيباني مي شوند.
بيماري ديسك گردن
ممكن است به دليل مشكلات موجود در گردن، شانه ها، بازوها و يا دست به يك جراح مغز و اعصاب مراجعه كنيد. ممكن است در كل يا قسمتي از اين مناطق احساس درد، بي حسي ، سوزن سوزن شدن و يا ضعف را تجربه كنيد.
درد گردن ممكن است به دليل انحطاط ديسك، تنگي كانال نخاعي ، ورم مفاصل (آرتروز)، و در موارد نادر سرطان يا مننژيت ايجاد شود. به منظور رفع مشكلات جدي گردن، بايد با يك پزشك مراقبت هاي اوليه و اغلب يك متخصص، مانند جراح مغز و اعصاب، مشورت كرد تا به تشخيص دقيقي دست يافته و روش هاي درماني تجويز شوند.
در صورت رخداد موارد زير، بايد با يك جراح مغز و اعصاب براي درد گردن مشورت كنيد:
◾ درد گردن بعد از جراحت يا ضربه به سر رخ دهد
◾ تب و يا سردرد همراه با درد گردن وجود داشته باشد
◾ خشكي گردن مانع از اين شود كه شما چانه خود را به قفسه سينه بچسبانيد
◾ درد در طول يك بازو
◾ در دست ها يا بازوها حس سوزن سوزن شدن، بي حسي يا ضعف وجود داشته باشد
◾ علائم درد گردن همراه با ضعف پا و يا از دست دادن هماهنگي در دست ها و پاها باشد.
◾ درد گردن و يا شانه پس از چهار هفته يا كمتر بهبود نيابد و ضعف گسترده تر شود.
بيماري ديسك گردن
گردن شما بخشي از يك ستون بلند انعطاف پذير است كه به عنوان ستون فقرات و يا “تيره¬ي پشت” شناخته مي شود و در بخش وسيعي از بدن شما گسترش يافته است. ستون فقرات سرويكال (ناحيه گردن) متشكل از هفت استخوان (مهره هاي C1 -C7) مي باشد كه توسط ديسك بين مهره اي از هم جدا شده اند. اين ديسك ها باعث حركت آزادانه ستون فقرات شده و در طول انجام فعاليت هاي حركتي به عنوان يك كمك فنر عمل مي كند.
به قسمت پشتي هر جسم مهره اي يك قوس استخواني متصل شده كه يك فضاي طولي توخالي و پيوسته را ايجاد مي كند كه اين فضا در تمام قسمت طول پشت ما گسترده شده است. اين فضا، كه به آن كانال نخاعي گويند، منطقه اي است كه طناب نخاعي و ريشه هاي عصبي از درون آن عبور مي كنند. طناب نخاعي در مايع مغزي نخاعي (CSF) غوطه ور است و توسط سه لايه محافظ به نام مننژ (سخت شامه، عنكبوتيه و نرم شامه) احاطه شده است.
در هر سطح مهره اي يك جفت عصب نخاعي از طريق منافذ كوچكي به نام فورامن ها منشعب مي شود (يك عصب به چپ و يك عصب به راست). اين اعصاب در خدمت عضلات، پوست و بافت هاي بدن هستند و در نتيجه، تامين كننده ي حس و حركت براي تمام قسمت هاي بدن مي باشند. طناب نخاعي حساس و اعصاب ظريف توسط ماهيچه هاي قوي و رباط هاي متصل به مهره ها نيز پشتيباني مي شوند.
بيماري ديسك گردن
ممكن است به دليل مشكلات موجود در گردن، شانه ها، بازوها و يا دست به يك جراح مغز و اعصاب مراجعه كنيد. ممكن است در كل يا قسمتي از اين مناطق احساس درد، بي حسي ، سوزن سوزن شدن و يا ضعف را تجربه كنيد.
درد گردن ممكن است به دليل انحطاط ديسك، تنگي كانال نخاعي ، ورم مفاصل (آرتروز)، و در موارد نادر سرطان يا مننژيت ايجاد شود. به منظور رفع مشكلات جدي گردن، بايد با يك پزشك مراقبت هاي اوليه و اغلب يك متخصص، مانند جراح مغز و اعصاب، مشورت كرد تا به تشخيص دقيقي دست يافته و روش هاي درماني تجويز شوند.
در صورت رخداد موارد زير، بايد با يك جراح مغز و اعصاب براي درد گردن مشورت كنيد:
◾ درد گردن بعد از جراحت يا ضربه به سر رخ دهد
◾ تب و يا سردرد همراه با درد گردن وجود داشته باشد
◾ خشكي گردن مانع از اين شود كه شما چانه خود را به قفسه سينه بچسبانيد
◾ درد در طول يك بازو
◾ در دست ها يا بازوها حس سوزن سوزن شدن، بي حسي يا ضعف وجود داشته باشد
◾ علائم درد گردن همراه با ضعف پا و يا از دست دادن هماهنگي در دست ها و پاها باشد.
◾ درد گردن و يا شانه پس از چهار هفته يا كمتر بهبود نيابد و ضعف گسترده تر شود.
سن، آسيب، وضعيت نامناسب قامت و يا بيماري هايي مانند آرتروز مي تواند به انحطاط استخوان ها و مفاصل ستون فقرات گردن منجر شده و باعث رخداد فتق ديسك و يا اسپور استخواني شود. علاوه بر اين آسيب هاي شديد ناگهاني به ناحيه گردن ممكن است به فتق ديسك، كشيدگي گردن، تخريب رگ هاي خوني، آسيب استخوان مهره ها و يا رباط و در موارد شديد، فلج دائمي منجر شود. فتق ديسك و يا اسپور استخواني ممكن است باعث تنگي كانال نخاعي يا حفره هايي شود كه از طريق آن ريشه هاي عصبي نخاعي منشعب مي شوند.
فشار به طناب نخاعي در منطقه گردن مي تواند يك مشكل بسيار جدي باشد چرا كه تقريبا كليه ي اعصابي كه به بخش هاي ديگر بدن مي روند، بايد از گردن عبور كنند تا به مقصد نهايي خود ( بازوها، سينه ، شكم، پا) برسند. اين مسئله مي تواند به طور بالقوه عملكرد بسياري از اندام هاي مهم بدن را به خطر اندازد
تنگي كانال نخاعي گردني
تنگي كانال نخاعي گردن هنگامي رخ مي دهد كه كانال نخاعي باريك شده و بر طناب نخاعي فشار وارد كند. اين بيماري اغلب با افزايش سن رخ مي دهد. ديسك هاي موجود در ستون فقرات كه باعث جدايي مهره ها از هم و محافظت از آن ها مي شوند، ممكن است تحليل رفته و خشك شوند. در نتيجه، فضاي بين مهره ها كاهش مي يابد و ديسك ها توانايي خود به عنوان يك كمك فنر يا ضربه گير را از دست مي دهند. ضمناً استخوان ها و رباط ها كه ستون فقرات را تشكيل مي دهند قابليت انعطاف خود را تدريجاً از دست مي دهند و ضخيم تر مي گردند. اين تغييرات به باريك شدن يا تنگي كانال نخاعي منجر مي شود. علاوه بر اين، تغييرات دژنراتيو (خرابي يا انحطاط) در ارتباط با تنگي كانال نخاعي گردن مي تواند بر مهره ها به شكلي تاثير گذارد كه به رشد زايده يا اسپور استخواني منجر شده و باعث فشرده شدن ريشه هاي عصبي شود. تنگي كانال نخاعي گردن تا زماني كه علائم بيماري فقط محدود به درد گردن باشد، براي مدت زمان طولاني مي تواند تحت درمان احتياطي قرار گيرد. تنگي شديد نياز به مراجعه به جراح مغز و اعصاب دارد.
علائم بيماري
◾ درد گردن و بازو
◾ بي حسي و ضعف در هر دو دست
◾ قدم هاي لرزان و بي ثبات هنگام راه رفتن
◾ اسپاسم هاي عضلاني در پاها
◾ فقدان هماهنگي
تشخيص بيماري
تشخيص بيماري توسط يك جراح مغز و اعصاب، بر اساس سابقه، علائم، معاينه فيزيكي و نتايج حاصل از آزمايشات صورت مي گيرد كه شامل موارد زير است:
◾ اسكن توموگرافي كامپيوتري ( CT يا CAT اسكن: سي تي اسكن): نوعي تصويربرداري تشخيصي است و زماني ايجاد مي شود كه كامپيوتر توده اي از اشعه هاي باريك X را خوانده و باهم تركيب كند. اين روش شكل و اندازه كانال نخاعي، محتويات و ساختارهاي اطراف آن، به خصوص استخوان ها را نشان مي دهد.
◾ تست الكترومايوگرام و مطالعات هدايت عصبي (EMG / NCS) : اين تست ها ضربه الكتريكي را در امتداد ريشه هاي عصبي، اعصاب محيطي و بافت هاي عضلاني اندازه گيري مي كنند. بر اساس اين روش، امكان وجود آسيب عصبي در حال پيشرفت، امكان بهبودي اعصاب از آسيب هاي گذشته و امكان وجود محل ديگري كه تحت فشار عصبي قرا گرفته باشد را نشان مي دهد.
◾ تصويربرداري رزونانس مغناطيسي (MRI): معاينه تشخيصي است كه با استفاده از ميدان هاي مغناطيسي و تكنولوژي كامپيوتري تصاويري از ساختار بدن ارائه مي دهد. MRI تصاويري از طناب نخاعي، ريشه هاي عصبي و مناطق اطراف آن به دست مي دهد. علاوه بر اين بزرگ شدگي، انحطاط و تومورها را نيز نشان مي دهد.
◾ نخاع نگاري يا ميلوگرام (Myleogram): اين روش عبارت است از عكسبرداري با اشعه ايكس از كانال نخاعي پس از تزريق يك ماده حاجب به داخل فضاهاي مايع مغزي نخاعي مجاور. از طريق اين روش مي توان امكان وجود فشار بر روي طناب نخاعي يا اعصاب نخاعي را كه در نتيجه فتق ديسك، اسپور يا زائده استخواني، تومور، و غيره رخ داده اند را مشاهده نمود.
◾ اشعه ايكس: استفاده از اشعه براي توليد فيلم يا عكس از يك قسمت از بدن مي تواند ساختار مهره ها و طرح كلي مفاصل را نشان دهد.
درمان بيماري
درمان غير جراحي اولين رويكرد در بيماران مبتلا به درد شايع گردن است كه ناشي از ضربه نباشد. به عنوان مثال، بسياري از بيماران مبتلا به فتق ديسك گردني از طريق درمان احتياطي و به مرور زمان بهبود مي يابند و نيازي به جراحي ندارند. درمان احتياطي شامل زمان، دارو، استراحت نسبي، كاهش فعاليت فيزيكي و درمان فيزيكي است. پزشك شما ممكن است به منظور تسريع زمان بهبود، داروهايي براي كاهش درد و التهاب و شل كننده هاي عضلاني تجويز نمايد. تزريق كورتيكواستروئيدها ممكن است براي كاهش درد به طور موقت مورد استفاده قرار گيرند.
عمل جراحي
شما ممكن است در شرايط زير متقاضي عمل جراحي باشيد:
◾ درمان احتياطي كمكي نكند
◾ علائم عصبي پيشرونده را در بازو و يا پاهايتان تجربه نماييد
◾ در حفظ تعادل يا راه رفتن با مشكل مواجه شويد
◾ در صورت جراحي احتمالاً وضعيت بهتري داشته باشيد
چندين روش مختلف جراحي وجود دارند كه مي توانند مورد استفاده قرار گيرند كه انتخاب از بين آن روش ها بر اساس شدت بيماري متغير است. بي ثباتي ستون فقرات در درصد كمي از بيماران ممكن است نيازمند انجام عمل فيوژن (هم جوشي) ستون فقرات باشد، اين تصميم عموماً قبل از عمل اتخاذ مي شود. فيوژن ستون فقرات نوعي جراحي است كه اتصال محكمي بين دو يا چند مهره ايجاد مي كند. ابزارهاي مختلفي (مانند پيچ و يا صفحه) ممكن است به منظور افزايش هم جوشي و تقويت مناطق بي ثبات ستون فقرات گردني مورد استفاده قرار گيرند. اين روش ممكن است به تقويت و تثبيت ستون فقرات كمك كرده و در نتيجه باعث كاهش درد شديد و مزمن گردن شود.
ديسككتومي قدامي گردن
اين عمل جراحي بر روي گردن انجام مي شود و براي از بين بردن فشار در يك يا چند ريشه عصبي يا در طناب نخاعي مورد استفاده قرار مي گيرد. دسترسي به ستون فقرات گردني از طريق برش كوچكي در قدام (جلو ) گردن شما امكان پذير مي شود. اگر قرار است فقط يك ديسك برداشته شود، به طور معمول برش افقي كوچكي در چين پوست ايجاد مي شود. در صورت گسترده تر بودن جراحي، ممكن است به برش مورب و طولاني تري نياز باشد. پس از اين كه بافت هاي نرم گردن از هم جدا شدند، ديسك بين مهره اي و زايده استخواني برداشته مي شوند (ديسككتومي). فضاي باقي مانده بين مهره ها ممكن است باز مانده و از طريق فيوژن ستون فقرات با يك قطعه كوچك استخوان و يا يك دستگاه پر شود. بعد از مدتي، مهره ها ممكن است به هم جوش خورده و يكي شوند.
كورپكتومي قدامي گردن
اين جراحي در ارتباط با ديسككتومي قدامي گردن انجام مي شود. كورپكتومي اغلب به منظور رفع تنگي چند سطحي گردن به دليل فشردگي ستون فقرات ناشي از ايجاد اسپور يا زايده استخواني انجام مي شود. در اين روش، جراح مغز و اعصاب بخشي از جسم مهره را بر مي دارد تا فشار بر روي طناب نخاعي را كاهش دهد. يك يا چند جسم مهره از جمله ديسك هاي مجاور ممكن است برداشته شوند. برش معمولا بزرگتر است. فضاي بين مهره ها از طريق فيوژن ستون فقرات با يك قطعه كوچك استخوان و يا يك دستگاه پر مي شود. از آنجا كه استخوان هاي بيشتري برداشته مي شود، روند بهبود براي التيام همجوشي و ثبات گردن عموماً طولاني تر از ديسككتومي قدامي گردن است. جراح شما ممكن است از يك صفحه فلزي كه به قسمت جلويي مهره ها پيچ مي شود براي كمك به فرايند درمان استفاده كند.
ميكروديسككتومي خلفي
اين روش از طريق يك برش عمودي در خلف (پشت) گردن، عموماً در وسط، انجام مي شود. اين روش ممكن است براي فتق بزرگ ديسك نرم كه در كناره ي طناب نخاعي قرار دارد در نظر گرفته شود. در اين روش با استفاده از يك دريل (Burr) سرعت بالا، بخشي از مفصل فاست برداشته مي شود و ريشه هاي عصبي زير مفصل فاست نمايان مي شوند. ريشه هاي عصبي بايد به آرامي كنار روند تا فتق ديسك از ميان برداشته شود.
لامينكتومي خلفي گردن
در اين روش يك برش كوچك در وسط گردن براي خارج كردن استخوان لامينا ايجاد مي شود (قسمت پشتي قوس مهره اي). خارج كردن بخش (هايي) از استخوان به منظور كاهش فشار حاصل از ليگامنت ضخيم شده، تشكيل زائده يا اسپور استخواني يا مواد ديسكي به طناب نخاعي و يا ريشه هاي عصبي انجام مي شود. فورامن ، مجرايي در مهره ها كه از طريق آن ريشه هاي عصبي نخاعي عبور مي كنند، نيز ممكن است گشاد شود تا امكان عبور اعصاب از طريق آن فراهم شود.
خطرات و عواقب
اگر چه عوارض حاصل، مانند هر عمل جراحي ديگر نسبتا نادر است، اما خطرات زير ممكن است با جراحي ستون فقرات گردني مرتبط باشند:
◾ عفونت
◾ خونريزي بيش از حد كه ممكن است مستلزم انتقال خون باشد
◾ واكنش هاي جانبي به بيهوشي
◾ درد مزمن گردن يا بازو
◾ بهبود ناقص علائم
◾ آسيب به اعصاب و ريشه هاي عصبي
◾ آسيب به طناب نخاعي (احتمال ۱ در ۱۰۰۰۰)، كه منجر به فلج مي شود
◾ بي ثباتي ستون فقرات
◾ آسيب به مري، ناي و يا تارهاي صوتي
◾ صدمه به شريان هاي كاروتيد و يا مهره اي، كه مي تواند منجر به سكته مغزي شود
◾ عدم بهبود فيوژن
◾ شكستگي و يا خرابي ابزار استفاده شده
◾ بلع مداوم و يا اختلال در گفتار
◾ نشت مايع نخاعي مغزي
مزاياي عمل جراحي در برابر خطرات آن هميشه بايد به دقت مورد بررسي قرار گيرد. اگر چه درصد زيادي از بيماران ستون فقرات گردني خبر از تسكين قابل توجه درد پس از عمل جراحي مي دهند، اما هيچ تضميني وجود ندارد كه اين عمل به همه ي افراد كمك كند.
بعد از جراحي
پزشك دستور العمل خاص بعد از جراحي را به شما خواهد داد و معمولا داروي مسكن نيز تجويز خواهد نمود. پزشك در تعيين زماني كه مي توانيد فعاليت هاي عادي زندگي خود مانند بازگشت به كار، رانندگي و ورزش را از سر بگيريد به شما كمك خواهد كرد. برخي بيماران ممكن است از توانبخشي نظارتي و فيزيوتراپي بعد از عمل جراحي بهره مند شوند. هنگام بازگشت تدريجي به فعاليت هاي عادي زندگي، انتظار رنج و احساس درد وجود دارد، اما درد يك سيگنال هشدار دهنده محسوب مي شود و به اين معناست كه بايد سرعت فعاليت خود را كاهش دهيد.