متاستاز مغز

متاستاز مغز تومورهايي هستند كه ابتدا در بافت ها و اعضاي خارج از مغز ايجاد شده، سپس به مغز راه مي يابند. اين تومورها نوع رايج و پيچيده اي از سرطان سيستميك هستند و علت اصلي ناخوشي و مرگ در بيماراني به شمار مي روند كه مبتلا به سرطان مي باشن.

متاستاز مغز تومورهايي هستند كه ابتدا در بافت ها و اعضاي خارج از مغز ايجاد شده، سپس به مغز راه مي يابند. اين تومورها نوع رايج و پيچيده اي از سرطان سيستميك هستند و علت اصلي ناخوشي و مرگ در بيماراني به شمار مي روند كه مبتلا به سرطان مي باشند. آنها رايج ترين نوع تومورهاي داخل جمجمه اي هستند كه ميزان بروزشان ممكن است افزايش يابد. هر ساله حدود ۱۷۰۰۰۰ مورد جديد از متاستاز مغزي در ايالات متحده تشخيص داده مي شود.

گروه هاي در معرض خطر

گرچه تقريبا هر توموري در هر قسمتي از بدن كه رشد يافته باشد ميتواند به مغز گسترش يابد، اما ميزان بروز متاستاز مغزي در هر سرطاني متفاوت از ديگري است. سرطان ريه، سينه، پوست، كليه و روده بزرگ از اصلي ترين علل بروز متاستازهاي مغزي به شمار ميروند.

در اين ميان سرطان اوليه ريه (تومورهاي اوليه ريوي) رتبه نخست را داشته چرا كه ۳۰ الي ۶۰ درصد از متاستازهاي مغزي در نتيجه گسترش سرطان ريه به مغز ايجاد مي گردند. ۲۰ الي ۳۰ درصد از بيماراني هم كه مبتلا به سرطان سينه مي باشند ممكن است در نهايت به متاستاز مغزي دچار گردند.

ميزان بروز متاستاز مغزي با سن سنجيده مي شود. اوج بروز اين سرطان در دهه پنجم و هفتم عمر مي باشد كه پس از آن نيز رو به كاهش مي گذارد. ميزان بروز متاستاز مغزي در كودكان كمتر از بزرگسالان مي باشد. چرا كه كثرت وقوع آن در كودكان ۶ الي ۱۳ درصد برآورد شده است. هر چند كه كثرت وقوع متاستاز مغزي در زنان و مردان يكسان مي باشد، اما با اين وجود، علل اوليه بروز آن در ميان اين دو گروه متفاوت است. سرطان ريه اصلي ترين عامل بروز متاستاز مغزي در مردان به شمار مي رود، در حالي كه علت اصلي بروز اين بيماري در زنان سرطان سينه گزارش شده است

متاستاز مغز

متاستاز مغز تومورهايي هستند كه ابتدا در بافت ها و اعضاي خارج از مغز ايجاد شده، سپس به مغز راه مي يابند. اين تومورها نوع رايج و پيچيده اي از سرطان سيستميك هستند و علت اصلي ناخوشي و مرگ در بيماراني به شمار مي روند كه مبتلا به سرطان مي باشن.

متاستاز مغز تومورهايي هستند كه ابتدا در بافت ها و اعضاي خارج از مغز ايجاد شده، سپس به مغز راه مي يابند. اين تومورها نوع رايج و پيچيده اي از سرطان سيستميك هستند و علت اصلي ناخوشي و مرگ در بيماراني به شمار مي روند كه مبتلا به سرطان مي باشند. آنها رايج ترين نوع تومورهاي داخل جمجمه اي هستند كه ميزان بروزشان ممكن است افزايش يابد. هر ساله حدود ۱۷۰۰۰۰ مورد جديد از متاستاز مغزي در ايالات متحده تشخيص داده مي شود.

گروه هاي در معرض خطر

گرچه تقريبا هر توموري در هر قسمتي از بدن كه رشد يافته باشد ميتواند به مغز گسترش يابد، اما ميزان بروز متاستاز مغزي در هر سرطاني متفاوت از ديگري است. سرطان ريه، سينه، پوست، كليه و روده بزرگ از اصلي ترين علل بروز متاستازهاي مغزي به شمار ميروند.

در اين ميان سرطان اوليه ريه (تومورهاي اوليه ريوي) رتبه نخست را داشته چرا كه ۳۰ الي ۶۰ درصد از متاستازهاي مغزي در نتيجه گسترش سرطان ريه به مغز ايجاد مي گردند. ۲۰ الي ۳۰ درصد از بيماراني هم كه مبتلا به سرطان سينه مي باشند ممكن است در نهايت به متاستاز مغزي دچار گردند.

ميزان بروز متاستاز مغزي با سن سنجيده مي شود. اوج بروز اين سرطان در دهه پنجم و هفتم عمر مي باشد كه پس از آن نيز رو به كاهش مي گذارد. ميزان بروز متاستاز مغزي در كودكان كمتر از بزرگسالان مي باشد. چرا كه كثرت وقوع آن در كودكان ۶ الي ۱۳ درصد برآورد شده است. هر چند كه كثرت وقوع متاستاز مغزي در زنان و مردان يكسان مي باشد، اما با اين وجود، علل اوليه بروز آن در ميان اين دو گروه متفاوت است. سرطان ريه اصلي ترين عامل بروز متاستاز مغزي در مردان به شمار مي رود، در حالي كه علت اصلي بروز اين بيماري در زنان سرطان سينه گزارش شده است

علائم متاستاز مغز

گذشته از علائمي كه در زير به آنها اشاره خواهد شد، بسياري از بيماران علائم ديگري را هم تجربه مي كنند كه ريشه در تومور اصلي و نخستين دارد

افزايش فشار داخل جمجمه اي

در بسياري از بيماران، متاستازهاي مغزي شامل علائمي نظير گسترش و يا رشد ضايعات درون جمجمه اي و همچنين افزايش فشار داخل جمجمه اي مي باشند. رايج ترين علائم و يا كلي ترين نشانه هاي فشار درون جمجمه اي شامل سردرد، حالت تهوع و اختلال در هوشياري مي باشد.

سردرد

 سردرد اولين نشانه ايست كه نيمي از بيماران مبتلا به تومورهاي مغزي آن را تجربه مي كنند. وقتي اين بيماري به حد خاصي مي رسد، در اين موقع ديگر اغلب بيماران آن را تجربه خواهند كرد.

حالت تهوع

حالت تهوع ممكن است گاهي به همراه سردرد بروز كند. اين نشانه به ويژه در كودكان ديده مي شود. تهوع ناشي از متاستاز مغزي در كودكان شديد مي باشد.  

تغيير در هوشياري

بيماراني كه مبتلا به تومور مغزي مي باشند به طور كل در مراحلي از بروز اين بيماري تغييرات مختصري را در هوشياري تجربه خواهند كرد. اين تغييرات مي تواند هم در سطح هوشياري باشد و هم در ارتباط با كيفيت آن. يك تومور مغزي مي تواند منجر به طيف گسترده اي از تغييرات در وضعيت رواني بيمار گردد. اين تغييرات ممكن است هم در رابطه با تغييرات ظريف شخصيتي باشند و هم مي تواند منجر به كما رفتن عميق و غير قابل بازگشت بيمار گردند.

تشنج يا حملات صرعي

معمولا ۳۵ درصد از بيماراني كه مبتلا به تومور مغزي مي باشند، حملات صرعي را تجربه خوهند كرد. سن، خطر بروز صرع را افزايش مي دهد. اين موضوع به ويژه در افراد بالاي ۴۵ سال كه مبتلا به تومور مغزي مي باشند، صدق مي كند.

علائم عصبي خاص

در حالي كه سردرد، تغيير وضعيت رواني و صرع نتيجه رشد تومور در بخش هاي زيادي از مغز است، برخي از علائم مي تواند نتيجه رشد تومور در محلي خاص باشد. علائم عصبي خاص آن قسمت هايي از بدن را دربرمي گيرد كه در جهت مخالف محل رشد تومور قرار دارند. بنابراين ما در آن قسمت ها ممكن است شاهد علائمي نظير گزگز شدن و تغيير در عصب هاي حركتي باشيم (مانند احساس ضعف و فلج خفيف يك سويه(

تشخيص راديولوژي

متاستازهاي مغزي از طريق تست هاي تشخيصي زير قابل تشخيص خواهند بود.

CAT اسكن (توموگرافي محوري كامپيوتري كه CT نام دارد). انجام سي تي اسكن مي تواند هم از طريق استفاده از ماده حاجب خوراكي و وريدي صورت پذيرد و هم بدون آن. چرا كه از اين طريق مي توان تومور را بهتر مشاهده نمود.  

ام.آر.آي )تصويربرداري رزونانس مغناطيسي) كه به نام ان.ام.آر هم شناخته مي باشد. در اين روش با استفاده از امواج راديويي و مغناطيسي قوي مي توان تصوير بهتر و واضح تري از مغز ارائه داد. اين روش اگر با به كارگيري حاجب خوراكي و وريدي همراه باشد به عنوان بهترين ابزار ارزيابي راديوگرافي در تشخيص متاستازهاي مغزي خواهد بود.  

علاوه بر دو تست تشخيصي ذكر شده در بالا، جراح مغز و اعصاب ممكن است درخواست مطالعات پيچيده تري كند.

روش هاي درمان متاستاز مغز

درمان با توجه به اندازه و نوع تومور، محل اوليه آن و سلامت كلي بيمار مي تواند متفاوت باشد. هدف از درمان كاهش و زدودن علائم و بهبود عملكرد بيمار مي باشد.

دارو

داروهاي غير شيمي درماني:

اين داروها به منظور كاهش درد، كنترل تشنج (صرع) و كم كردن ورم تومور تجويز مي گردند. اين داروها عبارتند از داروهاي مسكن، فني توئين و كورتيزون.

داروهاي شيمي درماني:

اين داروها به منظور حمله و كشتن سلول هاي سرطاني كه مدام در حال تقسيم مي باشند، طراحي شده اند. شيمي درماني مي تواند باعث درمان تمامي مغز گردد. علاوه بر اين، چندين محل بروز سرطان نيز مي تواند به طور همزمان درمان گردد.

جراحي

جراحي يكي از مهمترين بخش هاي مديريت سرطان در برخي از بيماراني است كه مبتلا به متاستاز مغزي مي باشند. در طول جراحي، اولين بافت به منظور تائيد تشخيص برداشته مي شود. در ادامه تومور هم كه ضايعه ناميده مي شود، برداشته مي شود. جراحي زماني انجام مي گيرد كه پزشك مسئول تشخيص دهد، اين روش بيشتر از روش هاي ديگر باعث كاهش علائم شده و عمر بيمار را هم افزايش مي دهد.

پرتودرماني

روش ديگر پرتودرماني نام دارد. از اين روش براي كشتن سلول هاي سرطاني استفاده مي شود. مانند شيمي درماني، پرتودرماني با دز تقطيع شده نيز مي تواند براي تمامي قسمت هاي مغز به كار گرفته شود. جراحي تشعشعي استريوتاكتيك كه پيشرفت بزرگي در پرتودرماني محسوب مي شود از يك تكنيك سه بعدي و گانا نايف براي هدايت كردن دز بالايي از اشعه استفاده مي كند. مزيت اين روش، درمان ضايعاتي است كه از طريق جراحي نمي توان آنها را از بين برد. اين شيوه از درمان كم خطر بوده و در زمان كوتاهي مي توان به نتيجه دلخواه رسيد.  

ساير شيوه هاي درمان

آزمايش هاي جديدي در حال بررسي است كه هدف از آن استفاده از شيوه  ژن درماني در درمان متاستاز مغزي مي باشد. البته استفاده از شيوه ژن درماني در معالجه متاستاز مغزي در حال حاضر تنها در حد يك خيال مي باشد.

پيش بيني بيماري

در حالت كلي، خروجي احتمالي چندان خوشايند به نظر نمي رسد. بسياري از افرادي كه مبتلا به تومورهاي مغزي متاستاز مي باشند، به نوع گسترده اي از متاستاز مغزي دچار شده اند. در چنين مواردي، مرگ ممكن است ظرف دو سال به سراغ اين بيماران آيد. عوامل تعيين كننده  پيش بيني بيماري بسيار پيچيده بوده و به مواردي نظير وضعيت سيستميك بيماري، گستره فقدان عصبي، مدت زمان بين تشخيص اوليه سرطان و تشخيص متاستاز مغزي، نوع تومار اوليه و طبيعت آن، اندازه و ميزان تهاجمي بودن ضايعه متاستازي بستگي دارد