آنوريسم يا كلاف مغزي
آنوريسم مغزي (كلاف عروقي مغز) عبارت است از ايجاد يك برآمدگي بادكنك مانند در ديواره يكي از شريان‌هاي مغز. گاهي اوقات آنوريسم، رشد كرده و پس از وارد كردن فشار بر ساختارهاي مجاور خود، در نهايت پاره مي‌شود. نشت يا پارگي عروق مبتلا به آنوريسم باعث علائم و عوارض مختلفي، از سردرد شديد گرفته تا سكته مغزي يا مرگ، مي‌شود.
در اكثر موارد، آنوريسم به طور اتفاقي و طي اسكني كه براي مشكل ديگري انجام مي‌گيرد، تشخيص داده مي‌شود. نوع و شدت خطرات ناشي از پارگي آنوريسم به محل و اندازه آن بستگي دارد. گزينه‌هاي درماني موجود براي اين عارضه عبارتند از تحت نظر قرار گرفتن توسط پزشك، جراحي‌هاي بسته و كليپينگ (بستن آنوريسم با قرار دادن كليپس در گردن آن)، عمل كوييلينگ، يا عمل با‌ي پس.
آنوريسم مغزي چيست؟
دايره ويليس محل پيوند چهار شريان مغز است كه دو عدد آن‌ها شريان‌هاي كاروتيد و دو عدد ديگر شريان‌هاي مهره‌اي هستند، كه مواد مغذي مغز (خصوصاً اكسيژن و گلوكز) را تأمين مي‌كنند. اين حلقه از شريان‌ها زير مغز قرار گرفته و شريان‌هاي كوچكتري از آن به سراسر مغز منشعب مي‌شوند. گاهي اوقات در محل برخورد اين شريان‌ها نقاط ضعيفي ايجاد مي‌شود. در برخي موارد در اين نقاط ضعيف برآمدگي‌هايي پر از خون به وجود مي‌آيد كه در نهايت به كيسه‌هايي در رگ‌هاي خوني به نام آنوريسم تبديل مي‌شوند. با پاره شدن يا نشت كردن اين نواحي كيسه مانند، خونِ خارج شده وارد بافت‌هاي مجاور مي‌شود.
آنوريسم يا كلاف مغزي
آنوريسم مغزي (كلاف عروقي مغز) عبارت است از ايجاد يك برآمدگي بادكنك مانند در ديواره يكي از شريان‌هاي مغز. گاهي اوقات آنوريسم، رشد كرده و پس از وارد كردن فشار بر ساختارهاي مجاور خود، در نهايت پاره مي‌شود. نشت يا پارگي عروق مبتلا به آنوريسم باعث علائم و عوارض مختلفي، از سردرد شديد گرفته تا سكته مغزي يا مرگ، مي‌شود.
در اكثر موارد، آنوريسم به طور اتفاقي و طي اسكني كه براي مشكل ديگري انجام مي‌گيرد، تشخيص داده مي‌شود. نوع و شدت خطرات ناشي از پارگي آنوريسم به محل و اندازه آن بستگي دارد. گزينه‌هاي درماني موجود براي اين عارضه عبارتند از تحت نظر قرار گرفتن توسط پزشك، جراحي‌هاي بسته و كليپينگ (بستن آنوريسم با قرار دادن كليپس در گردن آن)، عمل كوييلينگ، يا عمل با‌ي پس.
آنوريسم مغزي چيست؟
دايره ويليس محل پيوند چهار شريان مغز است كه دو عدد آن‌ها شريان‌هاي كاروتيد و دو عدد ديگر شريان‌هاي مهره‌اي هستند، كه مواد مغذي مغز (خصوصاً اكسيژن و گلوكز) را تأمين مي‌كنند. اين حلقه از شريان‌ها زير مغز قرار گرفته و شريان‌هاي كوچكتري از آن به سراسر مغز منشعب مي‌شوند. گاهي اوقات در محل برخورد اين شريان‌ها نقاط ضعيفي ايجاد مي‌شود. در برخي موارد در اين نقاط ضعيف برآمدگي‌هايي پر از خون به وجود مي‌آيد كه در نهايت به كيسه‌هايي در رگ‌هاي خوني به نام آنوريسم تبديل مي‌شوند. با پاره شدن يا نشت كردن اين نواحي كيسه مانند، خونِ خارج شده وارد بافت‌هاي مجاور مي‌شود.
علت بروز آنوريسم مغزي چيست؟
آنوريسم مغزي (كلاف عروقي مغز) به علت‌هاي مختلفي بروز مي‌كند، از جمله:
• فشار خون بالا
• تصلب شرايين
• تروما
• وراثت
• غيرعادي بودن جريان خون در محل پيوند شريان‌ها
علت‌هاي نادري نيز براي بروز آنوريسم وجود دارد. آنوريسم‌هاي مايكوتيك به دليل عفونت ديواره شريان‌ها رخ مي‌دهند. تومورها و آسيب‌هاي ناشي از ضربات مي‌توانند باعث تشكيل آنوريسم‌ها شوند. مصرف مواد مخدر، خصوصاً كوكائين، نيز مي‌تواند باعث التهاب و ضعيف شدن ديواره‌هاي شريان‌ها شود.
آنوريسم‌هاي مغزي چه علائمي دارند؟
آنوريسم مغزي (كلاف عروقي مغز) عارضه شايعي است. با توجه به نتايج كالبدشكافي‌هاي انجام شده، بيش از ۱% از افراد دچار آنوريسم‌هايي هستند كه هرگز باعث بروز علائم يا مشكلي نمي‌شوند. اكثر آنوريسم‌ها كوچك باقيمانده و هرگز تشخيص داده نمي‌شوند. اما، برخي از آن‌ها به تدريج بزرگتر شده و به بافت‌هاي و عصب‌هاي اطراف خود فشار وارد مي‌كنند. چنين آنوريسم‌هاي معمولاً به دليل ايجاد برخي علائم شبيه به سكته مغزي، از جمله موارد زير، تشخيص داده مي‌شوند:
• سردرد
• بي‌حسي يا ضعف يك طرف صورت
• گشاد شدن مردمك چشم
• اختلالات بينايي
آنوريسم‌هايي كه پاره شده يا نشت مي‌كنند خطرناك‌ترند، زيرا آن‌ها مي‌توانند منجر به سكته مغزي يا مرگ شوند. در اين نوع آنوريسم‌ها، خون نشت كرده وارد يكي از غشاهاي پوشاننده مغز (مننژها) و كانال نخاعي مي‌شود. به اين وضعيت، خونريزي زير عنكبوتيه يا هموراژ ساب آراكنوئيد (هموراژ= خونريزي+ ساب= زير+ آراكنوئيد= يكي از غشاهاي پوشش دهنده مغز) گفته مي‌شود.
سردرد ناشي از آنوريسم مغزي چگونه است؟
سردرد ناشي از نشت آنوريسم شديد است. خون نشت كرده به شدت مغز و غشاهاي محصور كننده آن را تحريك كرده و باعث درد بسياري زيادي مي‌شود. هنگامي كه بيماران درد خود را بدترين سردرد عمرشان توصيف مي‌كنند، بايد پزشك احتمال بدهد كه ممكن است آنوريسم مغزي علت چنين دردي باشد. اين سردرد معمولاً با تهوع، استفراغ و اختلالات بينايي و ديد همراه است. البته، براي اطمينان از وجود آنوريسم، علاوه بر وجود سردردي با اين شدت، مي‌بايست مواردي كه عوامل خطرزاي نشت آنوريسم تلقي مي‌شوند نيز مشاهده و بررسي شوند.
آنوريسم مغزي چگونه تشخيص داده مي‌شود؟
تشخيص آنوريسم مغزي زماني آغاز مي‌شود كه پزشك احتمال دهد بيمار مبتلا به اين عارضه است. عموماً سابقه سردرد، شروع ناگهاني سردرد همراه با خشكي گردن و مشاهده ناخوشي ظاهري بيمار در حين معاينه، باعث مي‌شود پزشك دستور به انجام سي‌تي‌اسكن (تومورافي رايانه‌اي) سر بدهد. اگر سي‌تي‌اسكن با فاصله ۷۲ ساعت از آغاز سردرد انجام شود، ۹۳% تا ۱۰۰% تمامي آنوريسم‌ها تشخيص داده مي‌شوند. در مواردي كه عارضه با سي‌تي‌اسكن قابل تشخيص نيست، پزشك با روش نمونه‌گيري از مايع مغزي نخاعي (LP، يا اسپينال تاپ) وجود خون در مايع مغزي- نخاعي كه در فضاي زير عنكبوتيه در جريان است را تشخيص مي‌دهد. برخي بيمارستان‌ها به جاي نمونه‌گيري از سي‌تي آنژيوگرافي استفاده مي‌كنند.
اگر سي‌تي يا نمونه‌گيري وجود خون را نشان دهند، براي تعيين محل آنوريسم آنژيوگرافي انجام شده و بر اساس آن براي درمان برنامه‌ريزي مي‌شود. در آنژيوگرافي، يك كاتتر وارد شريان‌ها مغز شده و پس از تزريق رنگ به درون شريان‌ها از مغز عكس گرفته مي‌شود. اين تكنيك مي‌تواند با نشان دادن آناتومي شريان‌ها وجود آنوريسم و محل آن را مشخص كند. سي‌تي آنژيوگرافي يا ام‌آر آنژيوگرافي را مي‌توان، مانند آنژيوگرام‌هاي معمولي، بدون وارد كردن كاتتر به مغز نيز انجام داد. در مورد اينكه كدام نوع از آنژيوگرافي براي ارزيابي بيماران بهتر است اختلاف نظرهايي وجود دارد، اما در كل انتخاب هر يك از آن‌ها به شرايط و عارضه بيمار بستگي دارد.
در مواردي كه علائم نشان دهنده وجود آنوريسم مغزي هستند بايد احتمال وجود ساير عارضه‌ها نيز در نظر گرفته شود. زيرا سردردهاي ميگرني،تومورها و سكته مغزي نيز مي‌توانند باعث علائم عصبي شوند.
آنوريسم مغزي چگونه درمان مي‌شود؟
دارو درماني
معمولاً دارو درماني تنها گزينه‌اي براي درمان آنوريسم‌ها پاره نشده است. در اينجا، استراتژي‌هاي درماني شامل ترك سيگار و كنترل فشار خون مي‌شوند. زيرا اين دو، تنها عوامل شناخته شده‌اي هستند كه تأثير قابل توجهي بر تشكيل، رشد و يا پاره شدن آنوريسم دارند. معمولاً براي بيماراني كه مبتلا به فشار خون بالا هستند، پزشك درمان را با تجويز داروهاي كاهش دهنده فشار خون و يا رژيم غذايي و برنامه ورزشي شروع مي‌كند.
جراحي كليپينگ
در حال حاضر، كليپس‌هاي آنوريسم داراي صدها نوع مختلف با اندازه‌ها و شكل‌هاي متفاوت هستند. جراحي كليپينگ يك عمل تهاجمي با يك فرايند تكنيكي چالش‌زا است. در اين نوع جراحي، آنوريسم از طريق كرانيوتومي جدا مي‌شود. كرانيوتومي يك عمل جراحي است كه در آن دسترسي به مغز و رگ‌هاي خوني از طريق ايجاد شكافي در جمجمه امكان‌پذير مي‌شود. در اين روش، بعد از شناسايي آنوريسم، جراح آن را با دقت از بافت‌هاي مجاور مغزي جدا مي‌كند و سپس يك كليپس فلزي كوچك (معمولاً از جنس تيتانيوم) را در گردن (قاعده) آنوريسم قرار مي‌دهد.
كوييلينگ (كلاف پيچي) اندوواسكولار
يك متخصص نورولوژي مداخله‌اي ، مي‌تواند مانند آزمايش آنژيوگرام كه براي تشخيص آنوريسم انجام مي‌شود، يك لوله را وارد شريان‌ها كرده و آن را با سيم‌هاي از جنس پلاتين يا لاتكس پر كند. اين كار مانع از ورود خون بيشتر به آنوريسم شده و در نتيجه مشكل را رفع مي‌كند.
كوييلينگ اندوواسكولار گزينه مطلوبي براي درمان آنوريسم‌ها است زيرا به شكافتن جمجمه نيازي نداشته و عموماً در زمان كوتاه‌تري انجام مي‌شود، كه در نتيجه داروي بيهوشي كمتري به بيمار تزريق مي‌شود. در هر حال، ميان روش‌هاي كليپينگ و كوييلينگ تفاوت‌هاي مهمي، از جمله تفاوت در نوع آب‌بندي (مانع) ايجاد شده، وجود دارد. البته، هنوز مشخص نشده كه نتيجه كوييلينگ در دراز مدت چقدر دوام دارد، به علاوه كوييلينگ براي همه آنوريسم‌ها مناسب نيست.